Hizmet sözleşmesi, işveren ve çalışan arasında yapılan, çalışanın belirli bir işte veya pozisyonda çalışmasını ve bu çalışma karşılığında ücret almasını düzenleyen bir iş sözleşmesidir. Türk Borçlar Kanunu’nda düzenlenen bu sözleşme türü, çalışma hayatında en yaygın kullanılan sözleşmelerden biridir.
Hizmet sözleşmesi, çalışan ve işveren arasındaki hak ve yükümlülükleri belirler. Bu sözleşme çerçevesinde işveren, çalışana çalışma ortamı sağlamak ve ücreti ödemekle yükümlüdür; çalışan ise belirlenen işi, işverenin talimatlarına uygun olarak yerine getirmekle sorumludur.
Hizmet Sözleşmesi Türleri
- Belirli Süreli Hizmet Sözleşmesi: Sözleşme süresinin baştan belirlenmiş olduğu durumdur. Bu süre sona erdiğinde sözleşme kendiliğinden sona erer.
- Belirsiz Süreli Hizmet Sözleşmesi: İşin devamlılık arz ettiği durumlarda yapılan, süre sınırlaması olmayan sözleşme türüdür.
- Deneme Süreli Hizmet Sözleşmesi: İşveren ve çalışan arasında güven ve uyum sağlanıp sağlanmadığını test etmek amacıyla belirli bir süre için yapılır.
- Kısmi Süreli Hizmet Sözleşmesi: Haftalık çalışma süresinin, tam süreli çalışanlara göre daha az olduğu durumlarda yapılan sözleşme türüdür.
- Çağrı Üzerine Çalışma Sözleşmesi: Çalışanın, işveren tarafından ihtiyaç duyulduğunda işe çağrılması esasına dayanır.
Hizmet Sözleşmesinin Unsurları
Hizmet sözleşmesinin geçerli olabilmesi için aşağıdaki unsurların bulunması gerekmektedir:
- Ücret: Çalışanın yaptığı iş karşılığında işverenden alacağı bedel sözleşmede yer almalıdır.
- Bağımlılık: Çalışanın işverenin talimatları ve gözetimi altında çalışması gereklidir.
- İşin Sürekliliği: Yapılacak işin, sürekli bir iş niteliği taşıması önemlidir.
Hizmet Sözleşmesi Nasıl Yapılır?
Hizmet sözleşmesi yapılırken tarafların yazılı bir metin hazırlaması önerilir. İşte, hizmet sözleşmesi hazırlama aşamaları:
1. Tarafların Belirlenmesi
Sözleşmede, işveren ve çalışan taraflarının açık bir şekilde tanımlanması gereklidir. İşverenin unvanı ve çalışan kişinin kimlik bilgileri net olarak belirtilmelidir.
2. İş Tanımı ve Görevler
Sözleşmede, çalışanın ne tür bir iş yapacağı, sorumlulukları ve görev tanımı detaylı bir şekilde belirtilmelidir. İşin kapsamının açıkça belirtilmesi, ileride oluşabilecek anlaşmazlıkların önüne geçmek açısından önemlidir.
3. Çalışma Süresi ve Ücret
Sözleşmede çalışma saatleri ve ücret net bir şekilde belirtilmelidir. Çalışma süresi, tam zamanlı, yarı zamanlı veya çağrı üzerine çalışma şeklinde düzenlenebilir. Ayrıca, çalışana ödenecek ücret, ödeme tarihi ve ödeme şekli (nakit, banka transferi vb.) detaylıca yazılmalıdır.
4. Tatil ve İzin Hakları
Çalışanın yıllık izin, hastalık izni, doğum izni gibi hakları sözleşmede yer almalıdır. Bu izinlerin süresi ve şartları, İş Kanunu’na uygun şekilde düzenlenmelidir.
5. Fesih Şartları
Hizmet sözleşmesinin nasıl sona erdirileceği ve fesih durumunda tarafların yükümlülükleri net bir şekilde belirtilmelidir. Fesih durumunda ihbar süreleri, kıdem tazminatı gibi yasal haklar ve sorumluluklar tanımlanmalıdır.
6. Gizlilik ve Rekabet Yasağı Maddeleri
Bazı işlerde gizlilik ve rekabet yasağı sözleşmeleri eklenebilir. Çalışanın, iş sırasında edindiği bilgileri paylaşmaması ve işten ayrıldıktan sonra belirli bir süre rakip firmalarda çalışmaması gibi ek şartlar, hizmet sözleşmesine dahil edilebilir.
Hizmet Sözleşmesinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Yasalara Uygunluk: Sözleşme, Türk İş Kanunu ve Borçlar Kanunu’na uygun olmalıdır. Yasalara aykırı maddeler geçersiz sayılabilir.
- Açıklık ve Netlik: Sözleşme metni açık ve anlaşılır olmalıdır. Özellikle ücret, çalışma saatleri ve izin hakları gibi konular belirsiz olmamalıdır.
- İş Güvencesi Sağlama: Çalışanın, işveren karşısında haklarının korunması için iş güvencesine dair hükümler bulunabilir.
- Yazılı Yapılma Zorunluluğu: Türk İş Kanunu’na göre, hizmet sözleşmesinin yazılı yapılması zorunludur, aksi halde taraflar arasında kanıt sıkıntısı yaşanabilir.
Hizmet Sözleşmesi Örneği
Aşağıda basit bir hizmet sözleşmesi örneği sunulmuştur. Bu örneği kendinize uyarlayarak kullanabilirsiniz.
HİZMET SÖZLEŞMESİ
1. Taraflar
Bu sözleşme, [İşverenin Adı/Unvanı] ile [Çalışanın Adı/Soyadı] arasında yapılmıştır.
2. İşin Tanımı ve Görevler
Çalışan, [İşin Tanımı] görevini üstlenecek olup, işverenin talimatlarına uygun şekilde bu işi yerine getirecektir.
3. Çalışma Süresi ve Ücret
Çalışma süresi haftada [saat sayısı] saat olarak belirlenmiştir. Çalışanın aylık ücreti brüt/net [ücret miktarı] TL olup, her ayın [ödeme günü] günü ödenecektir.
4. İzin Hakları
Çalışan, yıllık [izin süresi] gün ücretli izin hakkına sahiptir.
5. Fesih Şartları
Taraflardan herhangi biri, sözleşmeyi feshetmek istediğinde [ihbar süresi] kadar önceden bildirimde bulunmak zorundadır.
6. Gizlilik ve Rekabet Yasağı
Çalışan, iş sürecinde edindiği bilgileri, üçüncü kişilerle paylaşmayacaktır. Ayrıca, işten ayrılmasını takiben [rekabet süresi] süre boyunca rakip firmalarda çalışmama yükümlülüğü bulunmaktadır.
Hizmet Sözleşmesinin Feshi
Hizmet sözleşmesinin sona ermesi durumunda, ihbar süresi ve kıdem tazminatı gibi konuların dikkatle değerlendirilmesi gerekir. İşveren, çalışanını belirli bir süre önceden bilgilendirmediği takdirde ihbar tazminatı ödemek zorunda kalabilir.
Hizmet Sözleşmesi Yaparken Dikkat Edilmesi Gereken Yasal Hususlar
- İş Kanunu’na Uygunluk: Hizmet sözleşmesinde yer alan maddelerin İş Kanunu’na uygun olması zorunludur.
- Çalışma ve Sosyal Güvenlik Mevzuatı: Çalışanın sosyal güvenliği ve sigortası, işverenin sorumluluğundadır ve bu konuda gerekli yasal prosedürler eksiksiz yerine getirilmelidir.
Bu makalede, hizmet sözleşmesi hakkında detaylı bilgi verilmiştir. Sözleşmenin türleri, hazırlanma aşamaları, içermesi gereken unsurlar ve fesih şartları gibi konulara yer verilmiştir. Hizmet sözleşmesi hazırlarken yasalara uygun, net ve açıklayıcı bir metin oluşturmak, her iki tarafın haklarının korunması açısından son derece önemlidir.
