Kiracının evi gösterme yükümlülüğü, kiralanan taşınmazın satışı veya yeniden kiralanması gibi durumlarda, kiracının taşınmazı potansiyel alıcı ya da kiracılara göstermekle yükümlü olduğu bir durumu ifade eder. Bu yükümlülük, kiracı ve ev sahibi arasında yaşanabilecek anlaşmazlıkları önlemek amacıyla Türk Borçlar Kanunu’nda belirli çerçevede düzenlenmiştir.
Kiracının, evi gösterme konusunda uyulması gereken kuralları bilmesi ve haklarının farkında olması önemlidir. Bu yükümlülük, kiracıya sınırsız bir zorunluluk yüklemez; kiracının haklarının ve mahremiyetinin korunması adına belirli sınırları vardır.
Kiracının Evi Gösterme Yükümlülüğünün Hukuki Dayanağı
Kiracının evi gösterme yükümlülüğü, Türk Borçlar Kanunu’nun 319. maddesi gereğince düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, kiracının evi gösterme yükümlülüğü şu şekilde ifade edilir:
“Kiracı, sözleşmenin bitiminden önce ve kiralananın geri verilmesinden önceki makul bir süre içinde, taşınmazı, yeniden kiralanması veya satılması amacıyla, alıcı ve kiracı adaylarına göstermek zorundadır.”
Bu düzenlemeye göre, kiracı taşınmazın gösterilmesine makul sınırlar çerçevesinde izin vermek zorundadır. Ancak bu durum, kiracının huzurunu bozmamak ve günlük yaşamını aksatmamak adına belirli kurallar dahilinde yapılmalıdır.
Kiracının Evi Gösterme Yükümlülüğünün Şartları
Kiracının evi gösterme yükümlülüğü, kanunla belirlenen bazı sınır ve şartlara tabidir. İşte bu yükümlülüğün şartları:
- Makul Zaman Dilimlerinde Gösterme
Kiracı, evi göstermekle yükümlü olsa da bu durum günün her saati gerçekleşemez. Kanuna göre, ev gösterimi makul zaman dilimlerinde yapılmalıdır. Bu, kiracının günlük hayatını aksatmayan, uygun saat dilimlerinde yapılacak ziyaretler anlamına gelir. - Önceden Bilgilendirme
Evi gösterecek olan mal sahibi veya emlakçı, ziyaret öncesinde kiracıyı bilgilendirmek zorundadır. Kiracının hazırlıksız yakalanmaması ve ziyaret saatini önceden bilmesi için en az bir gün önceden haber verilmesi gereklidir. Bu bildirim, telefon veya mesaj yoluyla yapılabilir. - Kiracının Rızası
Kiracı, taşınmazın gösterimi için rızasını vermelidir. Bu durum, kiracının mahremiyetine saygı duyulmasını gerektirir. Kiracı, gösterim için uygun bir zaman belirleyebilir veya belirtilen saatin değişmesini talep edebilir. - Sınırlı Sayıda Gösterim
Kiracının evi gösterme yükümlülüğü, mülkün sürekli olarak ziyaretçi trafiğine maruz kalması anlamına gelmez. Kiracı, çok sayıda ziyaretçiye sürekli olarak evi göstermek zorunda değildir. Bu yükümlülük, sadece potansiyel alıcı veya kiracılara yönelik makul sayıda gösterimle sınırlıdır.
Kiracının Evi Gösterme Yükümlülüğünün Sınırları ve Kiracının Hakları
Kiracının evi gösterme yükümlülüğü, kiracının özel hayatını ihlal etmemek ve mahremiyetini korumak adına belirli sınırlara tabidir. Kiracının bu süreçte bilmesi gereken bazı hakları vardır:
- Ziyaret Saatlerini Belirleme Hakkı
Kiracı, kendisine en uygun saatleri belirleyerek ev sahibine veya emlakçıya bildirebilir. Bu sayede, gösterim ziyaretlerinin günlük hayatını aksatmaması sağlanır. - Mülke Ziyaretçi Alma Hakkının Sınırlılığı
Kiracı, yalnızca potansiyel alıcı veya kiracılara evi göstermekle yükümlüdür. Bunun dışında, kiracının rızası olmadan mülke farklı kişiler alınamaz. - Gösterim Sıklığını Sınırlandırma
Kiracı, gösterimlerin çok sık olmaması talebinde bulunabilir. Yani, her gün ya da sürekli ziyaret gerçekleştirilmesi durumunda, kiracı buna itiraz edebilir. - Bilgilendirilme Hakkı
Kiracı, evin gösterileceği her bir ziyaret öncesinde bilgilendirilmek zorundadır. Ani ziyaretler, kiracının özel yaşamını ihlal edeceğinden önceden bilgi verilmesi gerekir.
Evi Gösterme Yükümlülüğünün İhlali Durumunda Ne Yapılabilir?
Evi gösterme yükümlülüğünde, ev sahibi veya emlakçı tarafından ihlaller yaşanması durumunda kiracı yasal haklarını koruyabilir. Örneğin, kiracının rızası olmadan veya önceden haber vermeden evi göstermeye çalışmak, hukuki olarak kiracının mahremiyetini ihlal anlamına gelir. Böyle durumlarda kiracının başvurabileceği bazı adımlar şunlardır:
- Ev Sahibine Yazılı İhtarda Bulunma
Kiracı, ev sahibine yazılı olarak ihtarda bulunarak rahatsızlığını bildirebilir ve yasal haklarını koruma altına alabilir. - Ziyaretleri Reddetme Hakkı
Ev sahibi veya emlakçı, sürekli olarak rahatsız edici şekilde evi göstermeye çalışıyorsa, kiracı bu ziyaretleri reddetme hakkına sahiptir. - Yasal Yollara Başvurma
Kiracının mahremiyeti sürekli olarak ihlal edilirse ve ev sahibi bu konuda rahatsızlık yaratmaya devam ederse, kiracı hukuki yollara başvurarak şikayette bulunabilir.
Evi Gösterme Yükümlülüğünde Kiracı ve Ev Sahibi Anlaşmazlıkları Nasıl Çözülür?
Kiracının evi gösterme yükümlülüğü konusunda yaşanan anlaşmazlıklar, iletişim ve karşılıklı anlayış yoluyla çözüme kavuşturulabilir. Ev sahibi ve kiracı, evi gösterme konusunda uygun bir takvim belirleyerek, her iki tarafın da rahatsızlık yaşamayacağı bir düzenleme yapabilir. Anlaşmazlıkların çözülememesi durumunda, kiracı hukuki yollara başvurabilir. Ancak, bu gibi durumların mahkemeye taşınması yerine, her iki tarafın da orta bir noktada anlaşması daha faydalıdır.
Evi Gösterme Sürecinde Kiracının Uygulayabileceği Stratejiler
Kiracının evi gösterme sürecinde, ziyaretlerin daha düzenli ve az rahatsız edici olması için aşağıdaki stratejileri uygulaması yararlı olabilir:
- Belirli Ziyaret Günleri Belirlemek
Ev sahibi veya emlakçı ile anlaşarak belirli günlerde evin gösterilmesini talep edebilir. Örneğin, haftanın belirli günlerinde ve belirli saatlerde gösterim yapılması konusunda anlaşmak işleri kolaylaştırır. - Birden Fazla Ziyareti Birleştirmek
Aynı gün içinde birden fazla kişiye gösterim yapılması mümkünse, ziyaretlerin birleştirilmesini önerebilir. Bu sayede, kiracının evi sürekli olarak gösterime açılmamış olur. - Ziyaret Saatini Esnek Belirlemek
Kiracı, günlük yaşamını aksatmayan ve uygun olduğu saatlerde evin gösterilmesini isteyebilir. Örneğin, iş saatleri dışında veya hafta sonu gibi zamanlar tercih edilebilir.
Sonuç
Kiracının evi gösterme yükümlülüğü, kiracının haklarının korunması ve özel hayatına saygı duyulması gereken bir sorumluluktur. Kanun çerçevesinde kiracının bu yükümlülüğe uygun davranması beklenirken, ev sahibi de kiracının mahremiyetini ihlal etmemeli ve anlaşmazlık durumunda uzlaşmacı bir yaklaşım sergilemelidir. Kiracı, bu süreçte haklarını bilerek ev sahibinin taleplerine makul bir çerçevede yanıt verebilir ve evi gösterme yükümlülüğünü yerine getirebilir. Anlaşmazlık durumunda ise, yasal haklarını korumak adına gerekli adımları atabilir.
