Kadına Yönelik Şiddet: Güncel Durum, Hukuki Çerçeve ve Çözüm Önerileri

Kadına yönelik şiddet, toplumsal cinsiyet eşitsizliğinden kaynaklanan ve dünya çapında ciddi boyutlara ulaşan bir sorundur. Hem fiziksel hem de psikolojik açıdan kadınları hedef alan şiddet, toplumsal huzursuzluğa, psikolojik travmalara ve toplumda derin bir güvensizlik ortamına yol açmaktadır. Türkiye’de de kadına yönelik şiddet, uzun yıllardır önemli bir toplumsal sorun olarak varlığını sürdürmektedir. Bu yazıda, kadına yönelik şiddetin güncel durumu, hukuki çerçeve ve çözüm önerileri üzerinde durulacaktır.

1. Kadına Yönelik Şiddetin Güncel Durumu

Kadına yönelik şiddet, sadece fiziksel şiddetle sınırlı değildir. Aynı zamanda duygusal, cinsel ve ekonomik şiddet gibi pek çok farklı biçimi vardır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), kadınların yaklaşık üçte birinin hayatlarının bir döneminde fiziksel ya da cinsel şiddet mağduru olduğunu belirtmektedir. Türkiye’de de her yıl yüzlerce kadın, eşlerinden, eski eşlerinden veya yakınlarından şiddet görmektedir. 2023 yılında Türkiye’deki kadın cinayetlerine dair veriler, her 3 kadından birinin fiziksel şiddet mağduru olduğunu göstermektedir.

2. Hukuki Çerçeve ve Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele

Kadına yönelik şiddetle mücadele, Türkiye’de son yıllarda bazı hukuki reformlarla hız kazanmıştır. 2011 yılında kabul edilen 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Kanunu, kadına yönelik şiddetle mücadelede önemli bir kilometre taşıdır. Bu kanun, şiddete uğrayan kadınların korunmasına yönelik tedbirlerin alınmasını zorunlu kılmakta ve şiddet mağdurlarına yönelik kapsamlı bir koruma sağlamaktadır. Ayrıca, Türkiye, İstanbul Sözleşmesi’ni imzalayarak kadına yönelik şiddetle mücadeleye uluslararası düzeyde katkı sağlamayı taahhüt etmiştir.

İstanbul Sözleşmesi, kadına yönelik şiddeti önlemeyi, mağdurları korumayı ve failin cezalandırılmasını amaçlayan, Avrupa Konseyi tarafından hazırlanan ilk uluslararası anlaşmadır. Ancak, Türkiye 2021 yılında İstanbul Sözleşmesi’nden çekildiğini açıklamıştır. Bu karar, kadın hakları savunucuları ve uluslararası toplum tarafından büyük tepkiyle karşılanmıştır.

3. Kadına Yönelik Şiddetle Mücadelede Alınması Gereken Önlemler

Kadına yönelik şiddetle mücadelede sadece hukuki önlemler yeterli değildir. Toplumun her kesimiyle yapılacak eğitimler, şiddetin önlenmesi açısından kritik bir öneme sahiptir. İşte bu mücadelede alınması gereken bazı önlemler:

• Eğitim ve Farkındalık Artırma: Kadın hakları konusunda toplumsal farkındalık arttırılmalı, şiddet mağdurlarına yönelik destek programları düzenlenmelidir. Özellikle erkeklerin de dahil olduğu eğitim programları, şiddetin önlenmesine katkı sağlayabilir.
• Şiddetle Mücadele Ağı Kurulmalı: Şiddete uğrayan kadınların başvurabileceği telefon hatları, barınma evleri, psikolojik destek ve hukuki yardım hizmetleri etkin bir şekilde çalıştırılmalıdır. Türkiye’de Alo 183 hattı bu alanda önemli bir hizmet sunmaktadır.
• Erkeklere Yönelik Eğitici Programlar: Şiddet uygulayan kişilere yönelik rehabilitasyon ve farkındalık artırıcı eğitimler düzenlenmelidir. Bu tür programlar, şiddet davranışlarının tedavi edilmesine yardımcı olabilir.
• Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Sağlanmalı: Kadına yönelik şiddet, toplumsal cinsiyet eşitsizliğinden kaynaklanmaktadır. Kadınların erkeklerle eşit haklara sahip olduğu bir toplum yapısı oluşturulmalıdır. Bu, şiddet oranlarını azaltmaya yardımcı olabilir.

4. Kadına Yönelik Şiddetle İlgili Güncel Veriler ve İstatistikler

Türkiye’de kadın cinayetleri ve kadına yönelik şiddetle ilgili veriler, ne yazık ki oldukça yüksek seviyelerde kalmaktadır. 2023 yılı itibariyle Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu verilerine göre, Türkiye’de her yıl yüzlerce kadın erkek şiddeti nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Bu cinayetlerin büyük bir kısmı, kadının boşanma taleplerinden veya ayrılma kararlarından kaynaklanmaktadır.

Veriler, kadına yönelik şiddetin sadece kırsal alanlarda değil, aynı zamanda büyük şehirlerde de yaygın bir sorun olduğunu göstermektedir. Ancak, şiddet mağdurlarının büyük bir kısmı, ailevi ve toplumsal baskılar nedeniyle yaşadıkları durumu gizlemeyi tercih etmektedir.

5. Çözüm Önerileri ve Gelecek Perspektifi

Kadına yönelik şiddetle mücadelede toplumun her kesiminin, devletin, sivil toplum kuruluşlarının ve uluslararası topluluğun birlikte çalışması gerekmektedir. Aşağıdaki çözüm önerileri, kadına yönelik şiddetin sona erdirilmesinde etkili olabilir:

• Şiddet Mağdurları İçin Kapsamlı Destek Programları: Şiddet mağdurlarına yalnızca fiziksel değil, aynı zamanda psikolojik destek de sunulmalıdır. Barınma, eğitim ve iş bulma konularında da yardım sağlanmalıdır.
• İstanbul Sözleşmesi’ne Dönülmeli: Türkiye, İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararını yeniden gözden geçirmelidir. Uluslararası iş birliği, kadına yönelik şiddetle mücadelede önemli bir rol oynamaktadır.
• Erkek Şiddetiyle Mücadelede Yeni Politikalar: Erkeklere yönelik toplumsal farkındalık kampanyaları ve rehabilitasyon programları artırılmalıdır.
• Kadınların Ekonomik Bağımsızlıkları Desteklenmeli: Kadınların ekonomik bağımsızlıklarını kazanmaları, şiddet mağduru olmalarının önlenmesinde önemli bir adımdır. Bu bağlamda, kadın istihdamının teşvik edilmesi ve girişimcilik alanlarında destek verilmesi önemlidir.

Sonuç

Kadına yönelik şiddet, sadece bir insan hakkı ihlali değil, aynı zamanda toplumsal bir travmadır. Şiddetle mücadele, hukuki düzenlemelerle başlasa da, toplumsal farkındalık, eğitim ve güçlü bir sosyal yapı gerektirir. Kadına yönelik şiddeti sona erdirmek için her birey, her kurum ve devlet, üzerine düşeni yerine getirmeli, güçlü bir iş birliği oluşturulmalıdır.

Kadına Yönelik Şiddet Suçu ve Yaptırımlar: Güncel Hukuki Durum ve Uygulamalar

Kadına yönelik şiddet, sadece fiziki bir saldırı değil, aynı zamanda duygusal, cinsel ve ekonomik baskılarla da şekillenen bir suç türüdür. Hem toplumsal hem de bireysel düzeyde büyük tahribatlara yol açan bu suç, her geçen yıl dünya genelinde ve Türkiye’de daha fazla gündeme gelmektedir. Kadına yönelik şiddetle mücadelede önemli yasal düzenlemeler yapılmış olsa da, şiddet mağdurlarının korunması ve faillerinin cezalandırılması konusunda hala ciddi eksiklikler bulunmaktadır. Bu yazıda, kadına yönelik şiddet suçunun tanımı, suçun çeşitleri, yaptırımlar ve kadına yönelik şiddetle mücadeleye yönelik hukuki gelişmeler ele alınacaktır.

1. Kadına Yönelik Şiddet Suçu: Tanım ve Çeşitleri

Kadına yönelik şiddet, bir kadına karşı fiziksel, cinsel, psikolojik veya ekonomik baskılarla yapılan her türlü zararı ifade eder. Şiddet, doğrudan fiziksel yaralamalarla sınırlı kalmayıp, aynı zamanda sürekli tehditler, psikolojik tacizler, cinsel saldırılar ve ekonomik bağımsızlıklarına yönelik engellemeler şeklinde de ortaya çıkabilir.

• Fiziksel Şiddet: Kadının vücuduna zarar verme, dövme, yakma, sakat bırakma gibi eylemler.
• Cinsel Şiddet: Tecavüz, cinsel saldırı, cinsel istismar gibi cinsel şiddet eylemleri.
• Psikolojik Şiddet: Aşağılama, tehdit, izolasyon, hakaret gibi davranışlar.
• Ekonomik Şiddet: Kadının ekonomik bağımsızlığını kısıtlama, maddi kaynaklarını kontrol etme veya iş hayatında engelleme gibi durumlar.

2. Türkiye’de Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele: Hukuki Düzenlemeler

Kadına yönelik şiddetle mücadele, Türkiye’de çeşitli yasalar ve düzenlemelerle şekillendirilmiştir. Bu alanda yapılan en önemli düzenlemelerden biri, 2011 yılında kabul edilen 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Kanunu‘dur. Bu kanun, kadına yönelik şiddet mağdurlarını korumayı amaçlamakta ve şiddet faillerine karşı alınacak tedbirleri belirlemektedir.

6284 Sayılı Kanun çerçevesinde, şiddet mağdurlarına acil barınma, koruma ve tedbir kararı alma hakları tanınmıştır. Aynı zamanda, şiddet mağdurlarının faile karşı korunabilmesi amacıyla uzaklaştırma kararı gibi önlemler de gündeme gelmiştir.

Türkiye, 2011 yılında İstanbul Sözleşmesi’ni imzalayarak kadına yönelik şiddetle mücadelede uluslararası bir yükümlülük de üstlenmiştir. Ancak 2021 yılında Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmesi, büyük bir tartışma yaratmış ve kadın hakları savunucuları tarafından eleştirilmiştir.

3. Kadına Yönelik Şiddet Suçunun Yaptırımları

Kadına yönelik şiddetle mücadelede cezai yaptırımlar da büyük bir rol oynamaktadır. Türk Ceza Kanunu (TCK) çerçevesinde, kadına yönelik şiddet suçlarının cezalandırılması için belirli maddeler bulunmaktadır.

• Fiziksel Şiddet (TCK m. 86): Türk Ceza Kanunu’na göre, fiziksel şiddet uygulamak, kişiye yaralama suçunu oluşturur ve faile hapis cezası uygulanabilir. Bu ceza, mağdurun durumuna göre değişiklik gösterebilir. Ağır yaralamalar söz konusuysa, ceza daha da ağırlaşabilir.
• Cinsel Şiddet (TCK m. 102): Cinsel saldırı, tecavüz ve benzeri eylemler, Türk Ceza Kanunu’na göre cinsel saldırı suçu olarak değerlendirilir. Cinsel saldırı suçunun cezası, mağdurun rızası olmadan gerçekleştirilen her türlü cinsel eylem için hapis cezası şeklinde uygulanır. Tecavüz suçunun cezası ise daha ağırdır.
• Psikolojik Şiddet (TCK m. 105): Psikolojik şiddet, Türk Ceza Kanunu’nda doğrudan tanımlanmasa da, tehdit, hakaret ve tecavüz gibi suçlarla dolaylı olarak ilişkilendirilebilir. Şiddet mağdurlarının psikolojik zarar görmesi durumunda, faile karşı verilen cezalar, suçun ağırlığına göre artabilir.
• Uzaklaştırma ve Koruma Tedbirleri: 6284 Sayılı Kanun kapsamında, kadına yönelik şiddet suçlarında uygulanacak yaptırımlar yalnızca hapis cezasıyla sınırlı kalmaz. Ayrıca, şiddet mağdurlarına yönelik uzaklaştırma tedbirleri de alınabilir. Bu tedbirler, şiddet uygulayan kişinin, mağdurdan belirli bir mesafede durmasını zorunlu kılar.

4. Kadına Yönelik Şiddetle Mücadelede Yaşanan Zorluklar ve Çözüm Önerileri

Kadına yönelik şiddetle mücadele, hukuki ve toplumsal düzeyde bir dizi zorlukla karşı karşıyadır. Bu sorunların başında, şiddet mağdurlarının şikayetçi olmaktan korkmaları, hukuki süreçlerin uzun sürmesi ve sosyal desteğin yetersizliği gibi engeller bulunmaktadır.

• Toplumda Farkındalık Oluşturulmalı: Kadına yönelik şiddet konusunda toplumsal farkındalık artırılmalı ve erkeklerin de bu mücadelede rol alması sağlanmalıdır. Eğitimler, medya kampanyaları ve toplumsal programlar, şiddetin önlenmesinde etkili araçlar olabilir.
• Şiddet Mağdurlarına Destek Hizmetleri Sağlanmalı: Kadınların, şiddete uğradıkları durumlarda hemen başvurabilecekleri destek merkezleri, psikolojik yardım ve hukuki destek sunulmalıdır. Alo 183 hattı ve kadın konukevleri gibi destek hizmetleri, şiddet mağdurlarının hayata tutunabilmesi için kritik öneme sahiptir.
• Yargı Süreci Kolaylaştırılmalı: Kadına yönelik şiddetle ilgili yargı süreçleri hızlandırılmalı ve mağdurların psikolojik baskı altına girmemesi için özel mahkemeler kurulmalıdır. Ayrıca, şiddet uygulayan failin cezalandırılmasının hızlanması, mağdurların güven duygusunu artıracaktır.

5. Sonuç: Kadına Yönelik Şiddetle Mücadelede İleriye Dönük Adımlar

Kadına yönelik şiddetle mücadele, toplumsal bir sorun olmanın ötesinde, insan hakları ihlali olarak kabul edilmektedir. Türkiye’de ve dünyada, kadın hakları savunucuları, hükümetleri ve toplumları şiddetle mücadelede daha fazla sorumluluk almaya çağırmaktadır. Kadına yönelik şiddet, sadece hukuki düzenlemelerle değil, aynı zamanda kültürel değişim ve eğitimle de mücadele edilmesi gereken bir sorundur.

Türkiye’de, kadına yönelik şiddetle mücadelenin daha etkili olabilmesi için toplumsal bilinç, hukuki reformlar ve sosyal destek ağlarının güçlendirilmesi gerekmektedir. Kadınların yalnızca yasal değil, aynı zamanda psikolojik ve sosyal destekle de korunması sağlanmalıdır. Bu, toplumsal barış ve adaletin sağlanması için atılacak önemli bir adımdır.

Kaynaklar:

• 6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Kanunu
• Türk Ceza Kanunu (TCK)
• Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu Raporları

Kadına Yönelik Şiddetle Mücadelede Öneri ve Görüşler

Kadına yönelik şiddet, hem Türkiye’de hem dünyada önemli bir toplumsal sorun olmaya devam etmektedir. Hukuki düzenlemeler ve toplumsal farkındalık artışıyla bu sorunun çözülmesi hedeflenmiş olsa da, kadına yönelik şiddet hâlâ pek çok kadının hayatını olumsuz etkilemektedir. Bu noktada, şiddetle mücadelede daha etkin adımlar atılabilmesi için çeşitli öneriler ve görüşler önemlidir.

1. Toplumsal Farkındalık ve Eğitim Çalışmaları

Kadına yönelik şiddet, genellikle toplumsal cinsiyet eşitsizliğinden ve kadına yönelik ayrımcı bakış açılarından beslenir. Bu yüzden, toplumsal farkındalık artırılmalı ve şiddet konusunda eğitimler verilmelidir. Okullarda, üniversitelerde ve toplum merkezlerinde gerçekleştirilecek seminer ve paneller, özellikle erkeklerin şiddetle mücadelede rol almasını sağlayabilir.

• Okul Programlarına Cinsiyet Eşitliği Dersi Eklenmeli: Eğitim müfredatlarına kadına yönelik şiddet ve cinsiyet eşitliği konusunda dersler eklenmesi, toplumsal bilinç oluşturulmasında etkili olabilir. Bu eğitimler, hem kız çocuklarına hem de erkek çocuklarına yönelik olmalı, şiddetin her türlüsüne karşı bir duyarlılık yaratılmalıdır.

2. Erkeklerin Sürece Dahil Edilmesi

Kadına yönelik şiddetle mücadelede erkeklerin daha aktif bir şekilde yer alması gerekmektedir. Erkeklerin de şiddet mağduru olabileceği göz önünde bulundurularak, erkeklere yönelik şiddet karşıtı eğitimler ve toplumsal sorumluluk projeleri düzenlenmelidir.

• Erkeklere Yönelik Farkındalık Programları: Erkeklerin de şiddeti önleme konusunda bilinçlenmesi sağlanabilir. Aile içi şiddetle mücadele eden organizasyonlar ve devlet, erkeklerin şiddet içeren tutumları terk etmeleri için eğitimler düzenlemelidir.

3. Hukuki Düzenlemelerin Güçlendirilmesi

Türkiye’de 6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Kanunu önemli bir adım olsa da, uygulamada karşılaşılan zorluklar, şiddet mağdurlarının yeterli şekilde korunamamasına yol açabilmektedir. Bu bağlamda, hukuki düzenlemelerin daha etkili ve kapsamlı hale getirilmesi gerekmektedir.

• Koruma Tedbirlerinin Uygulamada Takibi: Şiddet mağdurları için çıkarılan koruma tedbirlerinin, şiddet faillerine karşı etkin bir şekilde uygulanması önemlidir. Uygulama aşamasında eksikliklerin tespiti, bu tedbirlerin daha sağlam bir şekilde hayata geçirilmesini sağlayacaktır.
• Ceza Yargılaması ve Hızlı Hukuki Süreç: Kadına yönelik şiddet suçlarında, yargı süreçlerinin daha hızlı ve etkin olması gerekmektedir. Uzun yargı süreçleri, mağdurların daha fazla zarar görmesine ve şiddetle ilgili duydukları güvensizliğe yol açmaktadır.

4. Kadına Yönelik Şiddet Mağdurlarına Sosyal Destek

Kadına yönelik şiddetle mücadelede hukuki ve toplumsal önlemler yeterli değildir. Şiddet mağdurlarının psikolojik ve ekonomik anlamda desteklenmesi gerekir. Türkiye’de, özellikle büyük şehirlerde kadın konukevleri ve danışma merkezleri önemli bir rol oynamaktadır.

• Kadın Sığınma Evlerinin Sayısının Arttırılması: Kadına yönelik şiddet mağdurları için güvenli barınma alanlarının sayısının artırılması, bu kişilerin mağduriyetlerinin daha hızlı bir şekilde giderilmesine yardımcı olacaktır. Kadınların psikolojik iyileşme sürecine girmeleri için danışmanlık hizmetleri sunulmalıdır.
• Psikolojik Destek Hizmetleri: Şiddet mağdurları, sadece fiziksel değil, duygusal olarak da yaralanırlar. Bu yüzden, psikolojik destek hizmetleri sunulmalı ve mağdurlara yönelik terapi seansları düzenlenmelidir. Psikolojik destek, mağdurların hayatlarını yeniden inşa etmelerine olanak tanır.

5. Medyanın Sorumluluğu

Medya, kadına yönelik şiddetin görünür kılınmasında büyük bir rol oynar. Ancak, bazen medya, şiddet olaylarını yanlış bir şekilde sunarak, mağdurları daha da travmatize edebilir. Bu sebeple medya mensuplarının şiddet konusundaki dilini dikkatli kullanması gerekmektedir.

• Medya Okuryazarlığı Eğitimi: Medyanın, kadına yönelik şiddet ve aile içi şiddet gibi konularda daha sorumlu ve hassas bir dil kullanması sağlanmalıdır. Medya okuryazarlığı eğitimleri, hem medya mensupları hem de halk için faydalı olacaktır.

6. Kadına Yönelik Şiddetin Önlenmesi İçin İşbirliği ve Koordinasyon

Kadına yönelik şiddetle mücadelede yalnızca yasalar yeterli değildir. Devlet kurumları, sivil toplum kuruluşları, eğitim kurumları ve medya, bu mücadelede işbirliği yapmalıdır. Koordineli bir yaklaşım, şiddetin toplumsal bir sorun haline gelmesinin önüne geçebilir.

• Yerel Yönetimlerle İşbirliği: Belediyeler, yerel düzeyde kadınların güvenliğini artırmak için çeşitli hizmetler sunmalıdır. Toplum merkezleri, güvenli alanlar ve kadın destek hizmetleri bu işbirliğinin bir parçası olmalıdır.

Sonuç

Kadına yönelik şiddet, sadece fiziksel bir şiddet değil, toplumsal eşitsizliğin bir sonucu olarak devam eden karmaşık bir sorundur. Türkiye’de ve dünyada şiddetle mücadele konusunda önemli adımlar atılmış olsa da, yapılacak daha çok iş vardır. Toplumsal farkındalık, eğitim, hukuki reformlar, sosyal destek hizmetlerinin artırılması ve medya sorumluluğu gibi unsurların birleşmesi, bu sorunun çözülmesinde etkili bir yol olacaktır. Kadınların güvende olduğu, eşit haklara sahip olduğu bir toplum yaratmak, sadece kadınların değil, tüm toplumun yararınadır.